Mofolojia ya majina ya mahali ya kiswahili na kihaya katika jamii ya wahaya: uzingativu wa masuala ya kiisimujamii
Loading...
Date
2016
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
University of Dar es Salaam
Abstract
Baadhi ya wanaisimu huyatazama majina ya mahali kama maneno yasiyoweza kuchanganuliwa kimofolojia ilhali wengine wakiyatazama kama maneno yaliyojengwa kwa vipashio maalum. Madai haya kinzani ndiyo yaliyoongoza raghba ya mtafiti kufanya utafiti huu unaochunguza mofolojia ya majina ya mahali ya Kiswahili na Kihaya kwa kuzingatia masuala ya kiisimujamii yanayofafanua maumbo hayo. Kwa kutumia mbinu za utafiti zilizoteuliwa, yaani usaili, mijadala katika makundi lengwa na ushuhudiaji, data ya utafiti huu ilikusanywa kutoka katika wilaya za Muleba, Misenyi, Bukoba vijijini na Bukoba Mjini, mkoani Kagera. Vifaa vya kukusanyia data vilivyotumika ni pamoja na kalamu na daftari, kinasasauti, kompyuta pakatwa na kamera. Uchanganuzi wa data kimofolojia umeongozwa na nadharia ya Mofolojia Leksika. Data za utafiti huu zimewasilishwa kwa kutumia majedwali. Hata hivyo, baadhi ya data zimewasilishwa kwa kutumia michoroti ili kudadavua vyema mpangilio wa vipashio vinavyounda majina husika. Uchanganuzi wa vipengele vya kiisimujamii umefanywa kwa kuongozwa na mkabala wa Uchanganuzi Tunduizi Kilongo. Matokeo ya utafiti huu yamedhihirisha kuwa majina ya mahali yaliyochunguzwa yameundwa ama kwa neno moja pekee au kwa maneno ambatani, yaani neno zaidi ya moja. Utafiti huu umethibitisha kuwa vipo vipashio maalum vinavyounda majina ya mahali na vinaweza kuchanganuliwa kimofolojia. Licha ya majina ya mahali kutokana na masuala mbalimbali ya kiisimujamii, majina hayo hayateuliwi kama yalivyo kama wanaisimu waliotangulia walivyodhani. Mbinu za uundaji wa maneno huhusika katika uundaji wa majina ya mahali. Utafiti huu unapendekeza kuwa utafiti kama huu unaweza kufanywa katika maeneo mengine. Aidha, inapendekezwa kuwa majina ya mahali yanaweza kuchunguzwa kimofolojia, kisemantiki, kiisimujamii au kisintaksia.
Description
Available in print form, East Africana Collection, Dr. Wilbert Chagula Library, Class mark (THS EAF PL8237.4.B82)
Keywords
Haya language, Names,Geographical, Swahili language, Morphology
Citation
Buberwa, A. (2016) Mofolojia ya majina ya mahali ya kiswahili na kihaya katika jamii ya wahaya: uzingativu wa masuala ya kiisimujamii, Tasnifu ya uzamivu, Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, Dar es Salaam